Pułapka współczesności
Współczesny świat przynosi wiele nowych możliwości. Upowszechnia aktywności, które jeszcze do niedawna były dostępne dla nielicznych. Daje możliwości rozwoju, o których wcześniej można było jedynie pomarzyć. Umożliwia szybki kontakt z osobami oddalonymi od nas o tysiące kilometrów. Jednocześnie stawia też przed nami dodatkowe wymagania w postaci atakujących nas z każdej strony bodźców, codziennego wystawiania się na publiczną ocenę i zawrotnego tempa działania bez chwili wytchnienia. Jak radzić sobie w świecie, w którym każdy dzień to nowa odsłona walki z presją niewykorzystanych szans? Jak skupić się na tym, co naprawdę istotne w danej chwili, gdy z każdej strony docierają do nas nowe bodźce i informacje? Jak ufać własnym umiejętnościom, kiedy każdego dnia jesteśmy wystawiani na próbę? Odpowiedzią może być trening mentalny i korzyści, jakie ze sobą niesie.
Mówienie o rozwoju osobistym wielu ludziom kojarzy się z psychologicznymi sztuczkami działającymi tylko na chwilę, wystąpieniami mówców motywacyjnych zachęcających do powtarzania przed lustrem haseł „jesteś zwycięzcą” czy sformułowaniami, że wystarczy wierzyć w sukces, żeby go odnieść. W czasach instant, gdzie kilka kliknięć myszką wystarczy, by załatwić większość spraw, szukamy szybkich i łatwych rozwiązań, liczymy na to, że zmiana może nastąpić na pstryknięcie palcami, nieprzyzwyczajeni do wysiłku, jaki trzeba włożyć, by coś zrealizować. Media społecznościowe potęgują wrażenie, że innym sukces przychodzi z łatwością, podczas gdy my z trudem pokonujemy wyzwania codzienności. Utwierdzają nas w przekonaniu, że nie nadążamy za innymi, nie pasujemy do obowiązującego schematu, zawodzimy.
Obrazki, z jakimi stykamy się w sieci, każdego dnia zasiewają ziarno wątpliwości, czy jesteśmy w czymś dostatecznie dobrzy, wystarczająco zdolni, atrakcyjni, ambitni, zaangażowani. Zwykle potrafimy wymieniać seriami to, czego nam brakuje, nie zauważając cech, które nas wyróżniają. Jeśli coś nie wychodzi przy pierwszej próbie, często składamy broń, uznając, że gdybym miała/miał być w czymś dobra/dobry, już pierwszy raz powinien zakończyć się spektakularnym sukcesem. Wpadamy w ten sposób w pułapkę własnych oczekiwań – chcąc zrobić od razu zbyt wiele, ostatecznie nie robimy niczego.
Wszystko zaczyna się w głowie
W naszych głowach toczy się nieustanna walka. Każdego dnia bombardują nas dziesiątki myśli, które pośrednio lub bezpośrednio wpływają na nasze działanie. Możemy bezrefleksyjnie się im poddawać lub uświadamiając sobie ich znaczenie odpowiednio reagować. Mimo że na pojawianie się wielu sytuacji w naszym życiu nie mamy wpływu, możemy przeważnie kontrolować to, w jaki sposób zareagujemy, gdy staniemy w obliczu danego wyzwania. Niestety mimo rosnącej świadomości tego, jak niezwykłym narządem jest nasz mózg, sfera mentalna jest nadal często zaniedbywana. Zarówno w sporcie, szkole jak i biznesie duży nacisk kładzie się zazwyczaj na rozwijanie innych, „ważniejszych” umiejętności.
Na co dzień dosyć chętnie skupiamy się na budowaniu formy fizycznej, poszerzaniu wiedzy, poznawaniu nowych technologii, języków, narzędzi, zaniedbując potrzebę wypoczynku i często nie weryfikując na bieżąco, na ile nasze działania są efektywne. Ciągle staramy się komuś coś udowodnić, jednocześnie nigdy nie zadowalając samych siebie. Pomysł na „trenowanie głowy” pojawia się zwykle dopiero wtedy, gdy zawodzą inne dostępne środki. Często okazuje się jednak, że to właśnie odpowiednie umiejętności mentalne stanowią klucz do odniesienia sukcesu i są brakującym elementem układanki – to właśnie one decydują o medalach na ważnych sportowych imprezach, pozwalają wybić się w biznesie i dają szansę na bardziej satysfakcjonujące życie. Jednak zwykle nie działa to jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki wywołującej natychmiastową zmianę, ale wymaga czasu, podobnie jak zdobywanie wiedzy i umiejętności z innych obszarów.
Trening mentalny to praca nad rozwojem umiejętności psychologicznych. Podobnie jak o formę fizyczną o sferę mentalną można dodatkowo dbać dzięki przemyślanym, systematycznym i odpowiednio dobranym ćwiczeniom, usprawniając w ten sposób między innymi:
- umiejętność stawiania celów,
- umiejętność koncentracji uwagi,
- umiejętność regulacji emocji i radzenia sobie ze stresem,
- efektywność komunikacji i współpracy,
- pewność siebie i wiarę we własne możliwości.
W trakcie życia w naturalny sposób rozwijamy umiejętności radzenia sobie z różnymi wyzwaniami, jednak świadoma, systematyczna praca nad tymi obszarami może przynosić dużo bardziej wymierne efekty, wyposażając nas w narzędzia, z którymi łatwiej osiągnąć sukces. Trening umiejętności psychologicznych dostarcza osobie niezależnie od pełnionej przez nią roli (np. ucznia, zawodnika czy pracownika) zestaw narzędzi mentalnych, które może później wykorzystywać, by sprawniej mierzyć się z wyzwaniami codzienności. Taki trening pozwala nie tylko zwiększyć efektywność własnych działań (np. poprawić wyniki w nauce lub w sporcie), ale buduje też odporność na trudne sytuacje, zwiększa poczucie własnej skuteczności, dając więcej satysfakcji z podejmowanego działania.
Najtrudniejszy pierwszy krok?
Jeśli czujesz, że początki zawsze są trudne i nie wiesz, od czego zacząć swój mentalny rozwój, oto kilka pytań, które pozwolą Ci ruszyć z miejsca i zidentyfikować to, nad czym możesz dalej pracować.
- Zastanów się, czego Twoim zdaniem potrzeba, by osiągnąć sukces w obszarze, na którym Ci zależy. Jeśli jesteś sportowcem – co decyduje o sukcesie w Twojej dyscyplinie? Jeśli rozwijasz się biznesowo, pracujesz – czego potrzeba, by rozwinąć skrzydła w Twoim obszarze działalności?
- Wypisz wszystkie elementy wpływające na sukces, które przychodzą Ci do głowy (mogą to być kwestie finansowe, określone zaplecze treningowe czy logistyczne, oczekiwane cechy etc.). Które z nich mają związek z umiejętnościami mentalnymi?
- Jak ocenił/oceniłabyś się jeśli chodzi o wymienione obszary związane ze sferą mentalną na skali od 1 do 10?
- W którym z tych obszarów masz największe rezerwy?
- Co chciałbyś/chciałabyś poprawić jako pierwsze?
Uświadomienie sobie tego, że chcemy coś zmienić, otwiera przestrzeń do dalszego działania. Z kolejnych wpisów dowiesz się, jak możesz pracować nad poszczególnymi umiejętnościami mentalnymi, by przybliżyć się do tego, co definiujesz jako sukces.